BASIN BİLDİRİSİ
Aşağıda isimleri bulunan tüketici örgütleri, yönetici ve temsilcileri olarak siyasi iktidarın elektrik tüketimindeki kayıp kaçak bedeli ile ilgili olarak hazırlamış olduğu yasa tasarına karşı tepkili olduğumuzu bildiririz. Yeni tasarı hakkındaki ortak görüşümüzü kamuoyu ile paylaşıyoruz.
Yıllardır elektrik hizmetinden alınan kayıp-kaçak bedeli tüketiciler tarafından tepkiyle karşılanmakta ve bu bedelin alınmamasına ilişkin yoğun bir toplumsal talep bulunmaktadır. Bu süreçte tüketici vicdanını rahatsız eden kayıp-kaçak bedeli ile ilgili olarak tüketiciler tarafından çok sayıda yargısal başvuru yapılmış, bu başvuruların çoğunluğu tüketiciler lehine sonuçlanmıştır.
Son olarak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından, 21.05 2014 tarihinde verilen (E: 2013/7-2454, K: 2014/679) karar ile elektrik tüketiminden alınan kayıp-kaçak bedelinin hukuk devleti ve adalet düşüncesi ile bağdaşmadığına hükmedilmiş ve bu karar tüm hukuk yolları tüketilerek kesinleşmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı sonrasında ülke çapında yüzbinlerce tüketici, bu bedelin iadesi için elektrik dağıtım firmalarına, Tüketici Hakem Heyetlerine ve Tüketici Mahkemelerine başvurmaya başlamıştır. Toplamda milyarlarca lirayı bulan ancak abone için yüksek olmayan kayıp-kaçak bedellerinin iadesi için gerçekleşen başvuruların yoğunluğu, bu bedelin alınmasına ilişkin tüketicideki rahatsızlığın en üst noktada olduğunu göstermektedir.
Başta Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) olmak üzere birçok tüketici örgütü tarafından kayıp-kaçak bedelinin kaldırılması, ödenmesi gereken tutarların da, kamu maliyesine ve elektrik dağıtım firmalarına olağanüstü yük getirmeyecek şekilde mahsuplaşma veya bulunacak başka bir yöntem ile tüketiciye ödenmesine ilişkin olarak siyasi iktidara ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na yapılan çağrılar sonuçsuz kalmıştır.
Geçtiğimiz günlerde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız tarafından, Ocak ayı içinde bu konuda sistemi ve tüketicileri rahatlatacak bir yasal düzenleme yapılacağı bilgisi verilmiştir.
Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, 28 Ocak 2015 tarihinde Bakanlar Kurulu’nda imzalanarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderilmiştir.
Tasarı incelendiğinde, Bakan Yıldız’ın söylediğinin aksine; kayıp-kaçak bedelini yasallaştıran, dahası bu bedel ile ilgili olarak yargılama yetkisini sınırlayan düzenlemeler bulunduğu görülmektedir.
Kayıp-kaçak bedeli olarak, tüketicilerden alınan bedeller yaklaşık olarak, 2014 Yılında 5 milyar TL, 2013 yılında 5 milyar TL civarında ve 2012 yılında ise 3,5 milyar TL’dir. Son üç yıl içinde tüketicilerden haksız olarak alınan miktar, 13,5 milyar TL’dir. 10 yıllık süre içinde ise, tüketicilerin neredeyse, 30-40 milyar TL si gasp edilmiş durumdadır.
Kayıp-kaçak bedelindeki haksızlığı giderecek, bugüne kadar alınmış bedellerin de geri iadesine ilişkin çözüm getireceği beklentisinde olan otuz dokuz milyon elektrik tüketicisi büyük bir hayal kırıklığı yaşamaktadır. Tüketiciler, dün bankalara tercih edilmemiş, bugün de siyasi, iktidar tarafından elektrik dağıtım firmalarına teslim edilmiştir.
Tüketicilerden haksız yere alınan bedeller Kayıp-kaçak ile sınırlı değildir. Kayıp-kaçak bedeli dışında 7 ayrı kesinti daha yapılmaktadır.
-Dağıtım bedeli
-Perakende satış hizmet bedeli
-Personel sayaç okuma bedeli
-İletişim sistemleri bedeli
-TRT Fonu (yaklaşık % 2,5 civarında)
-Enerji fonu bedeli
-Belediye fonu
adı altında yedi (7) kalem daha hukuka uygun olmayan kesinti yapılmaktadır.
6446 Sayılı Kanunun 17.maddesine fıkra ekleyen Tasarıda “Kurul kararları yürürlükte olduğu müddetçe, kararlar uyarınca kamu ve özel hukuk tüzel kişilerince yapılan uygulamalar, maddi hatalar hariç düzenleyici işlemin iptalinden bağımsız olarak dava konusu edilemez ve Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat edilemez. Söz konusu bedeller ile ilgili mahkeme ve tüketici hakem heyeti kararına istinaden dağıtım şirketleri ya da görevli tedarik şirketleri tarafından yapılan iadeler ve mahkeme kararında yer alan giderler tarifeler yoluyla karşılanır” denilmektedir.
Bu düzenleme ile tüketicinin her türlü hak arama özgürlüğü kısıtlandığı gibi kazanılmış haklarının da geri alınmasına neden olacaktır. Bu girişim evrensel insan haklarına, Avrupa İnsan hakları sözleşmesi ile Avrupa İnsan Hakları İlke kararlarına ve Evrensel Tüketici Haklarına da aykırıdır.
Bu yasa tasarısı, tüketicilerin Evrensel Hakkı olan Sağlıklı bir Çevrede Yaşama Hakkını elinden alacaktır. Tasarıya göre; bir elektrik işletmesi, 2020 yılına kadar çevreyi özgürce ve alabildiğine kirletebilecektir. Bu işletmeler hiçbir şekilde kapatılamayacak, idari para cezası verilemeyecektir.
Yine anılan yasa tasarısı ile elektrik dağıtım firmaları 2016 itibariyle arzu ettikleri gibi zam yapabileceklerdir. Hizmet bedelinin belirlenmesinde, enflasyon oranları yerine, artık “çok yatırım yaptım-az yatırım yaptım” şeklindeki subjektif ve kamu hizmeti mantığı ile bağdaşmayacak keyfilik arz eden kriterler kullanılacaktır.
Bu tasarı yasalaştığında; tüketicinin yargı yolu ile geri aldığı “HAKSIZ” bedeller ve yargı kararında yer alan sair giderler, dağıtım şirketi ya da tedarikçiler tarafından faturaya yansıtılacak ve tüketiciden fatura yolu ile geri alınabilecektir. Ayrıca açma kapama bedeli, sayaç okuma gibi kalemlerde yasal hale getirilmiş olacaktır.
Anayasa’daki sosyal devlet, hukuk devleti, yurttaşın hak arama özgürlüğünü elinden almaya kalkan bu tasarının geri çekilmesini istiyoruz. Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) ve tüketici örgütleri olarak, tasarının bu haliyle yasalaşacak olması halinde Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi aşamalarına kadar yargısal tüm girişimleri yapacaktır.
Kamuoyuna saygıyla duyururuz.
Tüketici Birliği Federasyonu (TBF)
Genel Başkan Vekili
İbrahim GÜLLÜ
0 532 293 14 55
Tüketici Birliği Federasyonu Tüketici Başvuru Merkezi
Adına Genel Bşk Vekili Derneği Adına Gn. Bşk Yrd
İbrahim GÜLLÜ Mehmet Haluk ATASOY
Tüketici Hakları ve Gıda Güvenliği Sivil Toplum ve Diyalog Merkezi
Derneği adına Genel Başkan Derneği adına Gn. Bşk Vekili
Şafak TOKER Aydın TÜRKMENOĞLU
Kaza Mağdurları, Sosyal Güvenlik Anadolu Telif ve Tüketici Hakları
ve Tüketici Hakları Derneği Derneği adına Genel Başkan
adına Genel Başkan Mehmet ÇINAR
Ali KÖRÜKCÜ
Tüketici ve Çevre Derneği
Adına Genel Başkan
Sıtkı ALTAN