Yeni ekonomi programı 11’inci aya yaklaşırken 5.5
yıldır kesintisiz artan enflasyon sabit gelirliyi yoksullaştırmaya devam
ediyor. Ekonomistler asıl sıkılaşmanın yeni başladığını söyledi.
Ekonomik krizi düzeltmek için göreve getirilen ve
kendi açıklamasıyla “rasyonel” politikalarla yola çıkan Hazine ve Maliye Bakanı
Mehmet Şimşek birinci yılını dolduruyor. Şimşek’in 11 aylık döneminde
yurttaşlar 5.5 yıldır kesintisiz artmaya devam eden enflasyonla ezilirken
ekonomideki iyileşme ortada görünmüyor. Seçimler ve bayram gibi bahanelerle
sıkılaştırmaya yeni başlayan Şimşek’in politikalarının yurttaşa getireceği tek
şey “daha zor günler” olacak.
Şimşekli dönemde açlık sınırı 10 bin 362 liradan 17
bin 752 liraya, enflasyon yüzde 39 seviyesinden yüzde 69’a, dolar/ TL 20.66’dan
32.38’e çıktı. Fiyat artışlarında gerilemenin sinyali bile görünmüyor.
Ekonomist Hakan Kara’ya göre “Açıklanan veriler mevcut programın çalıştığına
dair güçlü kanıtlar içermese de yılın kalanı farklı geçecek. Seçim nedeniyle
istikrar programı uygulanamadı. Kemer sıkma dönemi asıl şimdi başlıyor.”
Şimşek’in modelinin krizin faturasını yurttaşa
kesmek üzerine kurulduğunu söyleyen Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise “Mehmet
Şimşek’in modeli makro dengeleri sağlamayı, sistemi restore etmeyi amaçlıyor.
Geniş halk kitlelerinin yaşam koşullarını iyileştirmek bir yana, çıkış
noktasında kemer sıkma programı uygulamayı, bunun faturasını da ücretli
kesimlere ödetmeyi hedefliyor” yorumunu yapıyor ve “Bu dönemde emeğiyle geçinen
geniş kitleler hem ücretlerinin reel anlamda düşmesi hem de kredi kartı,
ihtiyaç kredisi yoluyla borçlanma olanaklarının yüksek faiz nedeniyle tıkanması
kaynaklı iyice yoksullaşacak. ‘Hepimiz bir gemideyiz’ söylemi Şimşek’in emek
karşıtı programı sonucu iyice geçersizleşecek.”
HEDEF SABİT GELİRLİ DEĞİL
Yaklaşık 2018’den bu yana süregelen bir sürecin
bedelinin ödendiğini söyleyen Prof. Dr. Evren Bolgün ise Şimşek’in
politikalarını şu sözlerle değerlendiriyor:
“Program hanehalkını rahatlatmadı, hatta yılın
ikinci yarısında sabit gelirli için daha zor geçecek. Program niye çalışmadı?
Çünkü programın amacı tamamen yabancı yatırımcı çekmekti. Faiz artışında bir
tutukluk yaşadılar, enflasyonun gerisinde kaldılar. Bu hadise çok uzun soluklu
olacak o yüzden problemler devam edecek. Maliye politikası sıkılaşmasında da
somut adımlar atılmıyor.”
Prof. Dr. Cem Başlevent ise “Sadece Şimşek’le olmaz
bütün kabinenin eğilmesi gereken sorunlarımız var” diyor. Özellikle gıda
enflasyonuna vurgu yapan Başlevent, baz etkisiyle enflasyon yıllık bazda düşse
de aylık artışların süreceğini söylüyor ve “Uzun yıllara dayanan yanlış
politikaların sonucu. Süt fiyatları tutuldu üretici battı, et ithalatı arttı
yerli yetiştirici küstü işi bıraktı. Sadece maliye bakanıyla değil bütün
hükümetin buraya eğilmesi lazım. Şimşek, dar gelirlilerin yüksek refaha
kavuştuğu bir ülke vaadinde bulunmuyor” diyor.
DAR GELİRLİLERİ EZME POLİTİKASI
Eski programla yeni programın ortak noktasının dar
gelirliyi ezmek olduğunu söyleyen Tüketici Birliği Federasyonu Başkanı Mehmet
Bülent Deniz ise şunları söyledi: “Yeni yönetimin hedefleri arasında
gerçekleşen tek şey tüketici talebinin kısılması oldu. Kamu harcamalarının
kısılması, enflasyonun kontrol altına alınması gibi hiçbir hedef tutmadı.
Enflasyon hâlâ beklentilerinin üstünde artıyor. Şimşek’in ortaya koyduğu
politikada hedefler dar gelirli yoksul ücretli kesim için kâbusa dönüştü.
Tüketiciye 2021’den bu yana sadece sabır dileniyor ve kurtuluş için verdikleri
tarih sürekli öteleniyor.
