-
HABER Cebinde bu paradan olan şimdi yandı! Artık geçersiz olacak: Herkes yıkılacak
29 Mart
-
HABER “Etkin servet bildirimi sağlanmalı”
15 Temmuz
-
HABER ATM’den para çekenler dikkat! Her şey sil baştan değişti
02 Mart
-
HABER Tüketici temsilcileri kira sorununda çözümü anlattı: Şişen fiyatları indirmek vergilendirmeyle olur
29 Kasım

Tüketicinin
"mecburi operatör seçimi"ne maruz bırakıldığı, fiyatların uçtuğu,
yatırım yapılmayan, tüketicilerin ödediği fahiş fiyatların nereye gittiği belli
olmayan bir telekom sektörü var. Teknoloji çağında, ülkeye ve gençliğimizin
geleceğine yapılan pek çok kötülükten birisi de budur
Geçen ay en çok internet fiyatlarını konuştuk. Çünkü herkes şikayetçi. Birdenbire
fahiş fiyatlarla karşılaşmış durumdayız. Tüketiciler Birliği’nin bir ay kadar
önce yaptığı açıklamanın başlığı "Tüketici Mecburiyetini Kötüye
Kullanmak Kabul Edilemez" şeklindeydi. Ne kadar haklı bir başlık.
İletişim hizmetlerine yapılan zammı değerlendiren Tüketici Birliği
Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz şöyle diyordu:
“iletişim firmalarının hizmet bedellerine yaptıkları zam; İnsan Hakları
Evrensel Bildirgesi, T.C. Anayasası, 5369 sayılı Evrensel Hizmet Yasası, TÜİK
verileri ve Orta Vadeli Programı yok sayıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2024 Eylül dönemi için 12 aylık
ortalama enflasyon yüzde 64,91 olarak açıklanmıştır. T.C. Cumhurbaşkanlığı
Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından 5 Eylül 2024’te açıklanan Orta Vadeli
Program (2024-2027) belgesinde de enflasyonun 2024 yılı için yüzde 41,50, 2025
yılı için yüzde 17,50 olarak öngörülmektedir.
Bayiler
yanıltıcı beyanlarla ve ‘robocall'larla satış yapıyor
Zaten telekom bayileri bir facia. Yüzbin defa “robocall” aramaları yaptığı
yetmiyormuş gibi, daha kontrat bitmesine 3 ay varken, sizi acele ettirmeye,
yeni kontrat bağlamaya (böylece 3 ay önceden pahalı tarifeye geçirtmeye)
uğraşıyorlar. Bir yandan da alabildiğine yüksek fiyat söylüyorlar. Yeni
fiyatlar hepimizi fazlasıyla şaşırtıyor ama bayilerin söyledikleri fiyatlar
bazen, o hattı operatörün kendisinden alabileceğiniz fiyatın 50-100 TL kadar
üstü bile olabiliyor. Bana ulaşan son bir şikâyette 70 TL'ye kadar fark
olduğunu gördüm. Tüketiciyi koruyan bir mekanizma yok.
Güya BTK tüketici lehine bir sektör oluşturmalıydı ama istihbaratla uğraşmaktan telekom
işi ile ilgilenemiyorlar anlaşılan. Geçen hafta arayan bir okuyucum, kendisini
arayan bayinin mevcut 100 Gbps olan hattını 500 Gbps'e çıkarmayı önerdiğini ve
işi nedeniyle kabul ettiğini ama geçiş yaptıktan sonra birak 500'ü, hattın hala
100 Gbps altında (60-70 civarı) bir hız aldığını şikâyet ediyordu.
30 ayda 4
katına çıkan kullanıcı başına gelir
Fiyatlardaki aşırı yükseliş acaba bir işe yarıyor mu -mesela altyapı
yatırımına dönüyor mu?- 10 aydır internet hızlarını raporluyoruz. Bu 10 ay
içinde, Türkiye’nin internet hızları, dünyadaki ülkelerin sıralamasındaki yeri
mobilde 50-60’ıncı sıralarda, sabitte ise 100-110’uncu sıralar arasında
değişti. Başka deyişle, internete yatırım yapılmıyor.
Peki bu süreçte acaba fiyatlar nasıl değişti. Buna da ARPU (Average Revenue
Per User) denilen kullanıcı başına gelir rakamı ile bakalım.
3 operatörün birbirine paralel bir artışla, 2024 ikinci çeyrekte kullanıcı başına 172 - 179 ve 197 TL mobil gelir elde ettikleri görülüyor. Hızda artış olmadı ama 2022 İlk Çeyrek, 2024 İkinci Çeyrek arasındaki (30 ayda) kullanıcı başına artışı yüzde 400'lerde. (Ya da 4 kat diyebiliriz.)
30 ayda €
bazında yüzde 72 artan kullanıcı başına gelir
Eylül 2024’te internet hızlarımız yine dünya sıralamasında sonlarda kalmaya
devam ediyor. Dünyanın en yüksek mobil hızının ancak yüzde 11,6'sına ve en
hızlı sabit hızının ancak yüzde 15,1'ine sahibiz. Durum o kadar kötü ki hem
mobilde hem de sabitte bırakın dünyanın en hızlıları ile kıyaslamayı, dünya
ortalamalarını bile tutturamıyoruz. Mobilde dünya ortalamasının yüzde 15
altında, sabitte ortalamanın yarısından bile altında bulunuyoruz.
Ama aşağıdaki tabloda ARPU'nun sadece TL değil, € bazında da hem de 30 ayda
2 katına doğru hareket ettiğini (yüzde 72) görüyoruz.
Enflasyonun
üzerinde artışa karşın, yatırım yapılmış mı?
Bu noktada çok kârlı bilançolar açıklayan firmaların, "yatırım yoğun" bir sektör olan Telekom altyapısına ne kadar yatırım yapmış olduklarına baktık. Aşağıda 2022-2024 ikinci çeyrek arasındaki 30 ayda firmaların gelirleri ve yatırımları görülüyor. Üstteki doğrusal çizgiler gelirler, alttaki nokta nokta çizgiler yatırımlar:
Burada gördüğümüz şey şu, 2023'ün ikinci çeyreğinden itibaren
dik bir şekilde yükselen gelirlere karşın, yatırımlarda hareket yok. Aynı
düzeyde devam ediyor. Tabii ki bunun peşine düşmesi gereken
kişiler, tüketicilerin (kendi haklarına sahip çıkarak) ta kendisi.
Çünkü 24 yıllık BTK dönemi, 20 yıllık serbestleşme ve 19 yıllık
özelleştirme döneminin sonuçlarına bakarsak, sonuç berbat. Rekabetin
sıfırlandığı, 3 operatörden 2sinin devlet olduğu, Tüketiciler Birliği'nin
açıklamasındaki gibi tüketicinin "mecburi operatör seçimi"ne maruz
bırakıldığı, fiyatların uçtuğu, yatırım yapılmayan, tüketicilerin ödediği fahiş
fiyatların nereye gittiği belli olmayan bir telekom sektörü var. Teknoloji
çağında, ülkeye ve gençliğimizin geleceğine yapılan pek çok kötülükten birisi
de budur.